Wat is Bevlogenheid?
Bevlogenheid is een toestand van opperste voldoening bij werknemers die gekenmerkt wordt door vitaliteit, toewijding en absorptie. Bevlogenheid wordt gezien als positieve tegenpool van burn-out en wordt door Triple i vaak als de positieve pool van de mentale batterij begrepen.
Mensen worden bevlogen genoemd als ze beschikken over veel energie (vitaliteit), betrokken en gemotiveerd zijn om hun werk te doen (toewijding) en zodanig focussen op hun werk dat ze in een ‘flow’ komen en het werk vanzelf lijkt te gaan (absorptie).
In Nederland scoort ongeveer 1 op de 7 werknemers hoog op bevlogenheid. In Europa is Nederland koploper op het vlak van bevlogenheid.
Kan het ook té bevlogen?
Veel mensen denken dat bevlogenheid ook een risico kan vormen. “Het zijn toch vaak de meest bevlogen collega’s die het eerste omvallen?”. Begripsverwarring kan hier een rol spelen.
Uitgebreid onderzoek wijst uit dat bevlogen medewerkers zich gezonder, sterker, weerbaarder en optimistischer voelen. Ze kunnen goed omgaan met veranderingen en vinden het makkelijker om zich nieuwe werkwijzen eigen te maken. Ze zullen dus zeker niet het eerste omvallen en er is veel voor nodig om ze uit balans te brengen. Twee categorieën mensen die bevlogen lijken, maar het eigenlijk niet zijn lopen wel een hoger risico als er veel veranderd in het werk.
- Medewerkers die heel betrokken zijn, maar de (positieve) energie van de bevlogene missen. Zij identificeren zich sterk met hun werk en als daar daarin ingrijpende, negatieve veranderingen plaatsvinden, wíllen ze wel aanpassen maar kúnnen dat niet omdat de noodzakelijke energie ontbreekt. In plaats daarvan krijgen ze stress.
- Medewerkers die werkverslaafd zijn werken omdat ze niet anders kunnen. Het zijn dwangmatige harde werkers. Wanneer de workaholics niet werken, voelen ze zich nutteloos, schuldig en geïrriteerd. En de enige manier om dat te voorkomen is om te gaan werken.. Ze werken vaak lange uren en verzetten veel werk en worden daarom vaak verward met ‘bevlogen’ medewerkers.
Vaak is het voor de buitenwacht moeilijk vast te stellen of mensen ‘gewoon’ heel betrokken zijn, werkverslaafd of ‘écht’ bevlogen.
Hoe raken mensen bevlogen?
Alle mensen hebben psychologische basisbehoeften. Daarbij gaat het om de behoefte aan autonomie, groei en ontwikkeling, verbondenheid en zingeving. Werken kan een belangrijke rol spelen in het vervullen van deze basisbehoeften. Is dat geval worden mensen daar blij en bevlogen van.
Een werkomgeving waarin voldoende energiebronnen voorhanden speelt hierin een centrale rol. Deze energiebronnen delen wij op in sociale-, taak-, groei- en organisatie energiebronnen.
- Sociale energiebronnen als steun, waardering en sfeer vervullen de behoefte aan verbondenheid. Dit wordt vooral gestimuleerd door verbindend leiderschap dat de nadruk legt op samenwerking en onderlinge harmonie.
- Taak energiebronnen als regelruimte, inspraak en afwisselend werk vervullen de behoefte aan autonomie. Dit wordt vooral gestimuleerd door faciliterend leiderschap dat de nadruk legt op vertrouwen en eigen verantwoordelijkheid.
- Groei energiebronnen als leer- en ontwikkelmogelijkheden en prestatiefeedback vervullen de behoefte aan groei en ontwikkeling. Dit wordt vooral gestimuleerd door versterkend leiderschap dat de nadruk legt op ruimte om te leren en durf om te experimenteren.
- Organisatie energiebronnen als gedeelde waarden en alignement met de strategie vervullen de behoefte aan zingeving. Dit wordt vooral gestimuleerd door inspirerend leiderschap dat de nadruk legt op betrokkenheid bij ‘het grote plaatje’ en enthousiasme voor veranderingen en dynamiek.
Persoonlijkheid blijkt overigens ook een rol van betekenis te spelen bij bevlogenheid. Extraverte mensen blijken bijvoorbeeld meer kans te hebben om bevlogen te raken. Vooral omdat ze beter in staat zijn om energiebronnen te mobiliseren doordat ze gemakkelijk relaties met anderen aangaan. Dit betekent echter niet dat introverte mensen niet bevlogen kunnen raken, ze moeten er misschien alleen net iets meer moeite voor doen.
Hoe kan de bevlogenheid vergroot worden?
Bevlogenheid is van belang voor werknemers en werkgevers. Het zorgt namelijk voor gezondheid en werkplezier, maar ook voor succesvol werken en bedrijfseconomische opbrengsten. Hoe bouw je aan de bevlogenheid van je organisatie?
Er is geen kant-en-klare oplossing om bevlogenheid te vergroten. Maar organisaties kunnen hun voordeel doen door een aantal tips ter harte te nemen:
- Neem budget op voor het werken aan bevlogenheid en kies voor een opbrengsten-focus. Het efficiënt en effectief laten lopen van de ‘mens-machine’ levert veel op. Wat is er nodig om deze opbrengsten te behalen?
- Kies voor een integrale, holistische benadering en gemeenschappelijke taal. Het niet zozeer zaak om ‘andere dingen’ te gaan doen, maar vooral ‘de dingen anders’ te doen. Hoe bouw je in bestaande processen voldoende aandacht in voor het onderhouden en vergroten van energiebronnen?
- Gebruik bevlogenheid als KPI in het sturingsproces van de organisatie en blijf de organisatie stimuleren om – zeker op lager niveau – met elkaar in gesprek te blijven over werkenergiebronnen.
- Realiseer een effectieve samenwerking tussen directie en ondernemings- of medezeggenschapsraad waarin het gezamenlijk belang centraal staat en ieder zijn rol pakt.
Je kunt ook je eigen bevlogenheid vergroten, daarvoor hebben we tien tips.
